(دەقئاوێزانی کولتوری لە دیوانی(کارێزە مەرجان)ی موحسین ئاوارەدا)
##semicolon##
https://doi.org/10.21271/zjhs.29.1.6##semicolon##
وشە سەرەکییەکان: (دەقئاوێزان، کولتور، موحسین ئاوارە ، دابونەریت، فۆلکلۆر)پوختە
پوختە
دەقئاوێزانی کولتوری لە دیوانی ( کارێزە مەرجان)ی موحسین ئاوارەدا، توێژینەوەیەکی زانستییە و بەرگی یەکەمی دیوانی (کارێزە مەرجان)ی (موحسین ئاوارە) وەک کەرەستەی ئەو توێژینەوەیە بەکارهاتووە. لە توێژینەوەکەدا پشت بە ڕێبازەکانی (وەسفی - شیکاری) بەستراوە ، ئەم توێژینەوەیە هەوڵێکە بۆ زیاتر شیکردنەوەی پەیوەندی نێوان کولتور و ئەدەب بە گشتی و شیعر بە تایبەتی و وێستگەی بە یەکگەیشتنیان. کولتور بەشێکی گرنگی نەتەوەیە و هۆکاری سەرەکی مانەوە و زیندووهێشتنەوەی نەتەوەکانە.
لەم توێژینەوەیەدا کۆمەڵێک پرسیاری سەرەکی هەبوون بە پێی توانا وەڵاممان داوەتەوە، بۆ نموونە: چەمک و زاراوەی دەقئاوێزان چییە؟ یاسا و جۆرەکانی کامانەن؟ هەروەها چەمک و زاراوەی کولتور چییە و بەشەکانی کامانەن؟ ئایا موحسین ئاوارە لەم دیوانە شیعریەدا تا چ ڕادەیەک توانیویەتی گشت بەشەکانی کولتور دەقئاوێزانی ناو دەقی شیعرەکانی بکات؟ بەدرێژایی توێژینەوەکە هەوڵمانداوە بەشێوەی تیۆری و پراکتیکی وەڵامی ئەم پرسیارانە بدەینەوە.
توێژینەوەکە جگە لە پێشەکی و ئەنجام ولیستی سەرچاوەکان و پوختە لە دوو بەشی سەرەکی پێکهاتووە، بەم شێوەیەی خوارەوە: بەشی یەکەم خۆی لە دوو تەوەرەی سەرەکی دەبینێتەوە : تەوەرەی یەکەم باسی چەمک و زاراوەکانی دەقئاوێزان، پێناسەی دەقئاوێزان، باسی جۆر و یاسا و میکانزمەکانی دەقئاوێزان کراوە. تەوەرەی دووەمیش باسی چەمک و زاراوەی کولتور و پێناسەی کولتور، بەشەکانی کولتور کراوە. بەشی دووەم بەشێوەکی پراکتیکی بەرگی یەکەمی دیوانی (کارێزە مەرجان)ی شاعیر(موحسین ئاوارە)مان وەرگرتووە، بە پێی توانا گشت بەشەکانی کولتورمان باسکردووە.
وشە سەرەکییەکان: (دەقئاوێزان، کولتور، موحسین ئاوارە ، دابونەریت، فۆلکلۆر)
سەرچاوەکان
سەرچاوەکان
یەکەم/ بە زمانی کوردی
ا / کتێب
- ئاشوری، داریوش (٢٠١٣) چەمک و پێناسەی فەرهەنگ(کولتور)، و:ابراهیم حەسەن پور، چاپی یەکەم، هەولێر: خانەی موکریان.
- ئامێدیان، فەخرەدین (٢٠١٣) فەرهەنگی شیکاری و زاراوەکانی کۆمەڵناسی، سنە: شەمسی سنە.
- ئاوارە، موحسین (٢٠١٤) کارێزە مەرجان، بەرگی یەکەم، چاپی یەکەم، هەولێر: چاپخانەی رۆژهەڵات.
- ئاوارە، موحسین (٢٠١٤) کارێزە مەرجان، بەرگی دووەم، چاپی یەکەم، هەولێر: چاپخانەی رۆژهەڵات.
- ئەحمەد، د.کەیفی (٢٠١٩) بنیاتی داستان لە ئەدەبی فۆلکلۆری کوردیدا، سلێمانی: چاپخانەی ئنستیوتی کەلەپووری کورد.
- ئەسوەد، نەوزاد ئەحمەد (٢٠١٥) فەرهەنگی زاراوەکانی ئەدەب و زانستە مرۆڤایەتییەکان، چاپی یەکەم، سلێمانی :ناوەندی غەزەلنووس.
- بایز، هەڵمەت (٢٠١٣) دەقئاوێزان لە(دواهەمین هەناری دونیا)ی بەختیار عەلیدا، هەولێر: چاپخانەی شەهاب.
- بێکەس، شێرکۆ (٢٠١٢) ئێستا کچێک نیشتمانمە (دەقی واڵا). چ١، سلێمانی: دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم.
- رەسول ، د.عیزەدین مستەفا (٢٠١٠) لێکۆڵینەوەی ئەدەبی فۆلکلۆری کوردی،چاپی سێیەم، هەولێر: بڵاوکراوەی دەزگای ئاراس.
- سابیر، رەفیق (٢٠٠٣) کولتور و ناسیونالیزم، چاپی دووەم، سلێمانی: دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم.
- ملازادە، رێبوار محەمەد (٢٠٢١) زانستی دەق لە ئەدەبدا، چاپی یەکەم، سڵێمانی: ناوەندی ئاوێر بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە.
- موحسینی، مەنوچیهر (٢٠٠٢) دەروازەکانی کۆمەڵناسی، و: رێبوار سیوەیلی و کەسانی دیکە، هەولێر: دەزگای موکریان.
- مەحمود، شنۆ محەمەد (٢٠١٣) دەقئاوێزانکردن لە شیعری نوێی کوردی بە نموونەی پیرەمێرد و گۆران و لەتیف هەڵمەت، سڵێمانی : بەرێوەبەرایەتی چاپ و بڵاوکردنەوەی سلێمانی .
ب/ رۆژنامە و گۆڤارەکان
- بەرزنجی، علی تاهیر (٢٠١٩) دەقئاوێزان لە شیعرەکانی شێرکۆ بێکەسدا، گ. زانکۆی سلێمانی، ژ٥٩، کانوونی دووەم .
- حەوێز،سروشت جەوهەر (٢٠٢٢) دەقئاوێزان لە شیعری هاوچەرخی کوردیدا بە نموونەی عەبدوڵلا پەشێو، شێرکۆ بێکەس، لەتیف هەڵمەت، گ.ئەکادیمیایی کوردی، ژ٥٠.
- خەیات، ئاری عوسمان (٢٠١٢) دەقئاوێزان ، گ.رامان، ژ ١٧٨، هەولێر .
- عەزیز، سامان جلال (٢٠١٩) دەقئاوێزانکردنی خودی لە شیعرەکانی گۆراندا، گ.زانکۆی سلێمانی، ژ ٥٩، کانونی دووەم.
دووەم/ بە زمانی عەرەبی
ا/ کتێب
- ابن المنظور،ابی الفاضل جمال الدین (بدو سنە) لسان العرب، مجلد ١٥، بیروت: مکتبە الهلال.
- تشاندلر، دانیال (٢٠٠٨) اسس السیمیائیە، ت:طلال وهبە، بیروت: مرکز دراسات الوحدە العربیە.
- جوف، فانسان (٢٠٠٤) الادب عند رولان بارت، ت: د.عبدالحمن ابو علی، لاذقیە: دار الحوار للطابعە و النشر و التوزیع.
- الخلیل، سمیر (٢٠١٦) دلیل المصطلحات الدراسات الثقافیە و النقد الادبی، بیروت: دار الکتب.
- الغذامی،عبداللە (١٩٨٥) الخطیئە و التفکیر من البنویە الی التشریحیە، ط١، دمشق، جدە.
- کریستیڤا، جولیا (١٩٩١) علم النص، بیروت: الدار العربیە للعلوم.
- مفتاح، محمد (١٩٨٥) تحلیل الخطاب الشعری(استراتیجیە التناص)، ط ٢، لبنان: دار الینویر الطابعە و النشر.
##submission.downloads##
بڵاو کرایەوە
ژمارە
بەش
##submission.license##
##submission.copyrightStatement##
##submission.license.cc.by4.footer##
