ڕەنگدانەوەی دۆزی کورد لە ڕۆژنامەی (نیویۆرک تایمز)ی ئەمریکی لەماوەی نێوان (١٩٦١-١٩٦٨)

توێژەران

  • Qaraman Haidar Rahman Department of History, College of Art, Salahaddin University-Erbil, Erbil, Kurdistan Region, Iraq
  • Ismail Abdullah Ismail Department of History, College of Art, Salahaddin University-Erbil, Erbil, Kurdistan Region, Iraq

##semicolon##

https://doi.org/10.21271/zjhs.28.5.9

##semicolon##

کورد، دۆز، ڕۆژنامە، شۆڕش، نیویۆرک

پوختە

      نیویۆرک تایمز، ڕۆژنامەیەکی ئەمریکییە و بارەگای لە شاری نیویۆرکە. ڕۆژنامەکە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، کاریگەریی زۆری بەسەر خوێنەرانی هەیە. یەکەم ژمارەی لە(١٨ی ئەیلولی ١٨٥١) بەناوی (The New York Daily Times) چاپکراوە. بەدرێژایی تەمەنی خۆی، یەکێک بووە لە دامەزراوە ڕۆژنامەوانییە متمانەپێکراوەکان، بەو هۆیەوە بۆتە خاوەنی دەیان خەڵاتی جیهانی و هەمیشە لە پڕفرۆشترین ڕۆژنامە جیهانییەکان بووە. لە چوارچێوەی ئەم بابەتانەی ڕۆژنامەکە بایەخی پێداوە و لەماوەی نێوان ساڵانی (١٩٦١-١٩٦٨) و ڕووبەرێکی فراوانی بۆ تەرخانکردوە، دۆزی کورد بووە لە عێراق. لەسەر ئەم بنەمایە ئەم توێژینەوە زانستییەمان بەناوونیشانی (ڕەنگدانەوەی دۆزی کورد لە ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمزی ئەمریکی ١٩٦١-١٩٦٨) ئەنجام دا. کە لە پێشەکی و سێ تەوەر پێکهاتووە. هەر تەوەرێکیش چەند باسێکی لەخۆگرتووە. لە تەوەری یەکەم کە بەناوونیشانی(سەرەتای ناساندی کورد) هاتووە. بە پوختی تیشکمان خستۆتە سەر بەشێک لەم بابەتانەی باسیان لە نەتەوەی کورد کردووە لە دوای دامەزراندن و بڵاوکردنەوەی ڕۆژنامەکە. لە تەوەری دووەم تیشکمان خستۆتەسەر باسکردنی (ڕووداوەکانی شۆڕش و داخوازییە نەتەوەییەکانی کورد). لە تەوەری سێیەم و کۆتاییش کە بەناوونیشانی(ڕۆڵی ڕۆژنامەکە لە نیشاندانی هەڵوێستی سیاسی نێودەوڵەتی بەرامبەر دۆزی کورد) هاتووە. تیشک خراوەتەسەر هەڵوێستی نێودەوڵەتی و هەڵوێستی ڕۆژنامەکە بەرامبەر دۆزی کورد. دواجار لە کۆی ئەم توێژینەوەیەدا گەیشتینە ئەو ئەنجامەی، ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمزی ئەمریکی لەچوارچێوەی کاری پیشەییانەی خۆیدا، خزمەتی بەبایەخی بە دۆزی کورد لە عێراق گەیاندووە

سەرچاوەکان

ه‌رچاوه‌كان:

 بەڵگەنامە بڵاونەکراوەکان

- ئەرشیفی نیشتمانی ئوسترالیا(National Archives of Australia).

-Archives:1838,173/2/6/1, Part-2, Iraq- Political- States Kurds, Kurds in Iraq, File No.606/3, Memorandum No.907/65, New York ,4th August 1965.

 کتێبی بەڵگەنامەیی

- البیاتی، حامد. أسرار أنقلاب 8 شباط 1963 في العراق في الوثائق السرية البريطانية،مؤسسة الرافد للنشر والتوزيع، لندن، 1996.

 ڕۆژنامە

• The New York Daily Times

A Word about Ouracives, The New York Daily Times, September 18, 1851.

• The New York Times

- THE MASSACRE IN SYRIA, July 20, 1860.

- THE INSURGENT KURDS, October 24, 1880.

- THE WORST WAS NOT TOLD, January 14, 1895.

- Turks and Kurds Attack the British, April 15, 1915.

- Kurds Make Peace with Armenians, March 9, 1920.

- IRAQI KURDS' LEADER REPORTED ARRESTED, Sept. 27, 1961.

- 100 Towns Reported Destroyed in Kurds' Revolt Against Kassim, TOWNS DESTROYED IN KURDS' REVOLT Rebels Raid Villages Leader's Party Outlawed, April 24, 1962.

- Kurdish Hide-Out Surrounded, May 11, 1962.

- Dana Adams Schmidt, Kurdish Rebel Chief Says Force Is Only Way to Win --Autonomy; Kurdish Chief Follows Policy of Strength RELIES ON FORCE TO WIN AUTONOMY Mullah Mustafa a Fighter Who Has Often Led His Tribesmen in Revolt Brothers Disagree On Task of Tribe General Relates Story of Republic Kassim Friendly to Kurds at First Rebellion Shows Mark on General, September 11, 1962.

- Dana Adams Schmidt, Kurds' Guerrilla Tradition Aids Rebels in War on Iraqi Army, September 12, 1962.

- Seymour Topping, Iraq Reds Ask Link with Kurds; Have Tacit Approval of Kremlin; IRAQI REDS ASKING LINKS WITH KURDS, Sept. 15, 1962.

- Dana Adams Schmidt, KURDS SAID TO GET OFFERS OF RED AID; Rebel Leader Rejects Bid to Move into North Iran, September 24, 1962.

- Dana Adams Schmidt, Kurd Chiefs Leaving Mountains for Peace Meetings in Baghdad; Kurd Chief's Leaving Mountains for Baghdad Talks Would Ease Pressure Peace Pressures Strong Assurances to Soviet, February 18, 1963.

- Dana Adams Schmidt, KURDS THREATEN TO RESUME FIGHT; Leader Bids Iraqis Grant Autonomy or He Will Declare Independence First Public Threat Kurds Told to Be Ready to Fight; Iraq Is Prodded on Autonomy, March 2, 1963, p.1,2.

- Dana Adams Schmidt, KURDS THREATEN TO RESUME FIGHT; Leader Bids Iraqis Grant Autonomy or He Will Declare Independence First Public Threat Kurds Told to Be Ready to Fight; Iraq Is Prodded on Autonomy, March 2, 1963, p.1,2.

- Dana Adams Schmidt, Kurds and Reds; Barzani Nom Fights Communists, but Autonomy Issue Could Alter Situation U.S. Is Blamed Moves Considered, March 7, 1963.

- Seymour Topping, Moscow Supporting a Kurd State in Iraq; MOSCOW BACKING STATE FOR KURDS Seen as Move for Base Allusion to Arab Plans, May 7, 1963.

- Dana Adams Schmidt, Baghdad Alerts Nation for Drive Against Kurds; Baghdad Reports Big Toll, June 12, 1963.

- KURDS IN BAGHDAD FOR AUTONOMY TALK, Feb. 16, 1964.

- JAMES MORRIS, By Borrowed Mule into Forbidden Territory, June 28, 1964.

- KURDS RENEWING PLEAS TO WORLD, January 24, 1965, p.24.

- DANA ADAMS SCHMIDT, IRAQIS' OFFENSIVE BLUNTED BY KURDS, May 29, 1966.

- THOMAS F. BRADY, IRAQI SAYS KURDS AGREE TO PEACE, June 30, 1966.

- Baghdad Says Kurdish Chief Meets with Iraqi President, October 29, 1966.

- KURDS SEEKING HELP FOR VICTIMS OF WAR, January 31, 1967.

- Eric Pace, Arab Tribesmen Being Shifted from Kurdish District by Iraq, October 3, 1967.

- Eric Pace, Dana Adams Schmidt, Reporter Based in Europe and Mideast, August 26, 1994.

- Eric Dash, Mexican Billionaire Invests in Times Company, Jan. 19, 2009.

- Barbara Winslow Grant, Mother of Times Chairman, Dies at 90, March 9, 2019.

- Robert D. McFadden, Seymour Topping, Former Times Journalist and Eyewitness to History, Dies at 98, Nov. 8, 2020.

 یاداشت و بیرەوەری

- حافظ، زكي جميل.(2010)، مذكرات شاهد على ثلاثة عهود من حكم العراق، دار الكتاب الثقافي للطباعة والنشر والتوزيع، الاردن.

 کتێب-

بەزمانی کوردی

- شمیدت، دانا ئادامز.(٢٠٠٩)، سەفەرێک بۆ ناو پیاوە ئازاکان لە کوردستان، چ٢. و: ئەبوبەکر ساڵح ئیسماعیل. هەولێر: ئاراس

-بەزمانی عەرەبی

- ظاهر، جواد. (2010)،ثورة العشرين، ثورة الشعب العراقي الكبرى عام 1920، بغداد.

- أحمد، د. كمال مظهر. (2013)، كردستان في سنوات الحرب العالمية الاولى، مؤسسة أراس للطباعة والنشر، أربيل.

- مصطفى، صالح لمحي.(1985)، العمارة الاسلامية في العصر المعني في لبنان- جامع سلطان البر الامير فخرالدين عثمان بن معن في دير القمر، دار النهضة العربية للطباعة والنشر، بيروت.

- مفرح، طوني. (2004)، موسوعة قرى و مدن لبنان، ج1، دار نوليس، لبنان.

- ملا، د. جواد.( 2008)، كوردستان و الكورد( وطن مسروق ومغتصب و مقسم، أمة مستعبدة و سجينة و بلا دولة)، ط3، د.م.

- علو، سعيد خديدة،(2007)، العلاقات العراقية الايرانية وأثرها على القضية الكردية في 14 تموز 1958- 8 شباط 1963، دهوك.

- علي، موسى السيد،(2001)، القضية الكردية في العراق من الاستنزاف الى تهديد الجغرافيا، مركز الامارات للدراسات والبحوث.

 پێگەی ئەلکترۆنی

-Maverick, Augustus. (1870),Henry J. Raymond and the New York press, for thirty years : progress of American journalism from 1840 to 1870, Hartford, 0. https://pfaffs.web.lehigh.edu/node/58175.

-https://www.pulitzer.org/winners/new-york-times

##submission.downloads##

بڵاو کرایەوە

2024-10-15