Craft Industries in Erbil Governorate 1975-1991 (historical-economic study)
DOI:
https://doi.org/10.21271/zjhs.27.SpB.21Keywords:
craft industries, Erbil governorate, economist , problems of craft industries, Baath policyAbstract
This research is entitled (Handcraft Industries in Erbil Governorate 1975-1991) a historical-economic study, an attempt to identify the situation of handicraft industries in the province, which had its special importance in the development and progress of the region on the economic level. Professionals according to their experiences, and since ancient times, due to the presence of several social and economic characteristics in Erbil, and among the residents of the governorate there were professional people in various specializations, who had a role to meet the needs of the residents of the governorate.
The research consists of an introduction, two main topics, and several conclusions. Each axis includes several topics. The first topic focuses on craft industries and their types 1975-1991, while the second topic deals with the
obstacles and problems that affected the development of craft industries in Erbil Governorate 1975-1991.
References
-1 بڵاوكراوە حكومیەكان
-الجمهورية العراقية ، وزارة التخطيط ، المجموعة الإحصائية السنوية لسنوات 1975-1980، مطبعة الحكومية ، بغداد ، 1981
-جمهورية العراقية ، وزارة التخطيط ، المجموعة الإحصائية السنوية لسنة 1985 مطبعة الحكومية ، بغداد ،1986 .
-الجمهورية العراقية ، وزارة التخطيط ، الجهاز المركزي للإحصاء المجموعة الإحصائية السنوية 1990، مطبعة الجهاز المركزي للإحصاء بغداد ، 1991.
-الجمهورية العراقية ، وزارة التخطيط ، الجهاز المركزي للإحصاء المجموعة الإحصائية السنوية 1989، مطبعة الجهاز المركزي للإحصاء بغداد ، 1990.
-2بڵاوكراوەى حزبى
- دەنگو باسی كوردستان ، بڵاوكراوەی ئێستگەی دەنگی كوردستانی عێراق ، ژ(1)، كانونی یەكەمی 1983 .
- دەنگو باسی كوردستان ، بڵاوكراوەی ئێستگەی دەنگی كوردستانی عێراق ، ژ(117) ، 15ی حوزێرانی 1985.
- بەرەی كوردستانی ، ئۆرگانی ناوەندی بەرەی كوردستانی عێراق ، ژ(14) ، ساڵی دووەم ، تشرینی دووەمی 1989 .
- بەرەی كوردستانی ، ژ(19) ، ساڵی دووەم ، ئابى1990 ، ل20 .
- دەنگ وباسی كوردستان ، ڕاگەیاندنی هەرێمی كوردستانی – حزبی شیوعی عێراق ، ژ(9) ، كانونی یەكەمی 1990 .
-3 كتێب
- بەزمانی كوردی
-ئاری ئەحمەد عەلی ، 2019 ، پیشەوەرەكانی كوردستان لەسەدەكانی ڕابردوو ، چاپخانەی نیشتمان ، تاران .
-ئازاد نوری ئەحمەد ، 2009 ، كار و پیشە دەستیەكانی كوردستان ، چاپخانەی تيشك ، سلێمانی .
-ئەنورە مەحەمەد عەبدوڵڵا ، 2018 ، پیشە دەستیەكانی كوردستان ، چاپخانەی نور ، تاران .
-سید مولود بێخاڵی ، 2001 ، هەولێرم وادیووە و بیستووە ، ب(1) ، چاپخانەی ڕۆشنبیری ، هەولێر .
-سید مولود بێخاڵی ، 2005 ، هەولێرم وادیووە و بیستووە ، ب(3) ، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە – هەولێر .
-سید مولود بێخاڵی ، 2010 ، هەولێرم وادیووە و بیستووە ، ب(4) ، چاپخانەی ڕۆشنبیری ، هەولێر.
-عەباس چنارانی ، 2015 ، كەلەپووری كوردەواری ، چ(2) ، چاپخانەی كاروان ، هەولێر .
-عەزیزی مەلای ڕەش ، 2012 ، خورجەیەك لە فۆلكلۆری دەشتی هەولێر و چەند واریقات و بابەتی دیكە ، چاپخانەی حاجی هاشم ، هەولێر.
-فازیل شەوڕۆ ، 2015 ، ژنە پیشەوەرەكانی كۆیە (1900-2015) ، ب.ش.چ .
-قادر گۆزێ ، 2014 ، من و شەقڵاوە ژیاننامە و مێژوو ، چاپخانەی شەهاب ، هەولێر .
-كەریم شارەزا وئەوانی دیكە ، 2009 ، كۆیە لەڕەوتی شارستانیدا ، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشتبیری ، هەولێر.
-نادر ڕۆستی ، 2007 ، گوندی كوردی و گۆڕان لەپیشەدا گوندی ڕۆست وەك نموونە / توێژینەوەیەكی سۆسیۆ- ئەنثرۆپۆلۆژی بەراوردكاری مەیدانییە لەنیوەی دووەمی سەدەی ڕابردوو، چاپخانەی دەزگای ئاراس ، هەولێر.
- بەزمانی عەرەبی
-حامد خليل الدوري ، 1984 ، البعث والامة ، مطبعة العاني .
-رزگار سعید پشدری ، 2009 ، الهجرة ، مطبعة رنج ، السليمانية .
-عبدالحميد حسين درويش ، 2000، الصناعات الحرفية في العراق ، دار الامل للطباعة ، بغداد .
-على خليل النعيمي ، 1990 ، الصناعات اليدوية في العراق ، وزارة الثقافة الاعلام ، بغداد .
-علي عبدالوهاب الدهري ، 2001 ، المنظمات الجماهيرية والعمالية في العراق ، دار نور للطباعة ، بيروت .
- ديدار
--ئاراس عەلی ، 29/12/2022 كۆیە . ناوبراو لەساڵی 1953 لە قەزای كۆیە لەدایك بووە ، لەهەشتاكانی سەدەی ڕابردوو كاری ئاسنگەری كردووە ، تاساڵی 2011 بەردەوام بووە ، بەڵام بەهۆی نەخۆشیەوە وازی لە كارەكەی هێناوە ، ئێستا منداڵەكانی ئەم كارە دەكەن ، ناوبرا ئێستا دانیشتووی قەزای كۆێیە .
- ئازاد حاجی برایم ، 8/12/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1968 لەقەزای شەقڵاوە لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای وناوەندی لە هەولێر خودێندووە ، لەساڵانی هەشتاكان لەتەمەنێكی بچووك لەگەڵ باوكی دەستی بەكاری ئاسنگەری كردووە ، ئێستاش كاری بازرگانی گشتی دەكات، دانیشتووی شاری هەولێرە .
- ئارام حاجی خالد ، 9/12/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی 1963 لە قەزای هەولێر لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای لە شاری هەولێر خوێندووە ، لەبەر هەژاری وازی لەخوێندن هێناوە ، بۆیە لەحەفتاكانی سەدەی ڕابردوو تائێستا كاری پینەدۆزی دەكات ، ئەم كارەی لەباوكی فێربووە ، ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە .
حاجی مەحەمەد وەلی ، 10/12/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی 1952 لە قەزای كۆیە لەدایك بووە ، هەر لەمنداڵیەوە لەگەڵ خاڵی كاری دارتاشی كردووە ، ئێستا كاری بازرگانی گشتی دەكات ، دانیشتووی قەزای كۆیە .
- ئارام مەحەمەد كوورەچی ، 21/7/2022 قەزای كۆیە . ناوبراو لەساڵی1956 لەكۆیە لەدایك بووە ، لەساڵی 1971 دەستی بەكاری دروستكردنی كەچ كردووە ، لەكۆتای هەشتاكان بەهۆی لاواز بوونی كارەكەی وازی لەم كارە هێناوە و دەستیكردووە بەكاری ڕەژوو فڕۆشی ، ئێستا دوكانی فڕۆشتنی جل وبەرگی هەیە ، هەر لەكۆیەش نیشتەجێیە .
- ئەحمەد حەسەن جۆڵا ، 8/1/2023 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1969 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، ئەم پیشەیەی لەباوكی بۆ مابۆوە ، تا ساڵی 1990 لەسةر ئةم كارەی بەردەوام بووە ، دواتر بۆتە فەرمانبەر ، ئێستا لەشاری هەولێر نیشتەجێیە .
- ئەحمەد عزەدین دەباغ ، 11/2/2023 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1959 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، ساڵی 1977 لەگەڵ باوكی كاری پێستە خۆشكردنی كردووە ، دوای مردنی باوكی هەر بەردەوام بووە لەسەر كارەكەی تاكو 1985 ، دوای ئەوە دەبێتە سەرباز و واز لەكارەكەی دەهێنێت ، ئێستا كاری بازرگانی دەكات ، نیشتەجێی شاری هەولێرە .
- ئەحمەد نوری كوورەچی ، 18/10/2022، هەولێر . ناوبراو لەساڵی1966 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای وناوەندی لەهەولێر خوێندووە ، لەحەفتایەكان باوكی كاری كوورەچی بووە ، لەساڵی 1978 لەگەڵ باوكی دەستی بەم كارە كردووە ، لەكۆتای هەشتاكان بەهۆی لاواز بوونی كارەكەیان وازی لەم كارە هێناوە ، ئێستا كاری بازرگانی گشتی دەكات ، دانیشتووی شاری هەولێرە.
- ئەحمەد لبادچی ، 11/4/ 2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1948 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەساڵی 1972 لەگەڵ باوكی دەستی بەكاری پەڕەچی كردووە ، تا ساڵی 1989 لەسەر كارەكەی بەردەوام بوو ، پاشان 1990 بۆتە فەرمانبەر ، ئێستا خانەنشینە ولە شاری هەولێر نیشتەجێیە .
- ئەحمەد سەلیم ناڵبەند ، 11/7/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1965 لەشاری هەولێر لە دایك بووە ، لەساڵی 1977 لەگەڵ باوكی فێری كاری ناڵبەندی بووە ، لەسەرەتای نەوەتەكان وازی لەم كارە هێناوە و دەستیكردووە بەكاری پینەدۆزی ، ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە .
- ئەحمەد هادى خمچی ، 11/8/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1945 لەشاری هەولێر لە دایك بووە ، لەساڵی 1964دەستی بەكاری خمچی كردووە ، ئەم پیشەیەی لە باوكى فێربووە ، لەسەرەتای 1988وازی لەم كارە هێناوە و دەستیكردووە بەكاری قوماش فڕۆشی ، ئێستا كاری بازرگانی دەكات ، دانیشتووی شاری هەولێرە .
- پەروین ئەحمەد معروف خەیات ، 20/10/2022، هەولێر . ناوبراو لە ساڵی 1960 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، هەر لەتەمەنی منداڵیەوە لەگەڵ دایكی كاری بەرگدرووی كردووە ، تا ئێستاش لەگەڵ براكانی كاری بەرگدرووی دەكات ، لەبازاری تەیراوەی هەولێر .
- جاسم مەحەمەد زێڕینگەر ، 1/4/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1958 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای لە هەولێر خوێندووە ، لەحەفتاكانی سەدەی ڕابردوو دەستی بەكاری زێڕینگەر كردووە ، ئێستا كاری بازرگانی دەكات ، ناوبراو ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە.
- حاجی عەلی ئاسنگەر ، 1/11/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1948 لەشاری هەولێر لەدایك بووە دەستڕەنگین وكارامه بوون ، توانیویانە چەندین ئامێر وئامرازی كشتوكاڵی جۆراوجۆر دروستبكەن سەدەی ڕابردوو دەستی بەكاری ئاسنگەر كردووە ، ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە.
- عائیشه ئەسعەد ، 22/ 4/ 2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1958 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەساڵی 1977 لەگەڵ دایكی دەستی بەكاری موتابچی كردووە ، تا ساڵی 1985 لەسەر كارەكەی بەردەوام بوو ، پاشان 1990 بۆتە بەرگدروو ، ئێستا له شاری هەولێر نیشتەجێیە .
- وەستا عەبدوڵڵا عەزیز ، 6/9/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1944 لەشاری هەولێر لە دایك بووە ، لەساڵی 1962دەستی بەكاری بیناسازی كردووە ، كەسێكی شارەزا و ئەندازەیی بووە لەدانانی پلان و دروستكردنی خانوو و بینا ، بۆ ماوەی زیاتر لە 40 ساڵ ئەم كارەی كردووە ، ئێستا كاری بازرگانی دەكات و خاوەنی كۆمپانیای ساڵار بۆ كەل وپەڵ وئامێری بیناسازییە ، ئێستا دانیشتوی شاری هەولێرە .
- عەلی خەلیل جۆڵا ،7/11/2022 ، قەزای كۆیە . ناوبراو لەساڵی1979 لەشاری كۆیە لەدایك بووە ، ئەم پیشەیەی لەباوكی بۆ مابۆوە ، تا ساڵی1991 لەسەر ئەم كارەی بەردەوام بووە ، دواتر دەستیكردووە بەپیشەی بەرگدرووی هەر بەردەوامە لەسەر ئەم كارەی ، ئێستا لەشاری كۆیە نیشتەجێیە .
- وەستا مەجید سەفار ، 8/1/2022 هەولێر . لەساڵی1949 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای و ناوەندی لە هەولێر خوێندووە ، ناوبراو ئەم پیشەیەی بەپشتاو پشت لەباوباپیرانی بۆ ماتەوە ، بەهۆی كەمبوونەوەی ئەم كارە لەساڵی 1984 وازی لەم كارە هێناوە دەستی بەكاری بازرگانی كردووە ، ئێستا لەشاری هەولێر نیشتەجێیە .
- حاجى عەلی حەسەن دارتاش ، 18/10/2022، هەولێر . ناوبراو لەساڵی 1942 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەشەستەكانی سەدەی ڕابردوو كاری دارتاشی كردووە ، ئەم كارەی لەباوكی فێربووە ، ئێستا كاری بازرگانی گشتی دەكات ، دانیشتووی شاری هەولێرە .
- حەسەن ئەحمەد دارتاش ، 18/10/2022، هەولێر . ناوبراو لەساڵی 1954 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای و ناوەندی لەهەولێر خوێندندووە ، دواتر لەبەر كاری دارتاشی باوكی لە قوتابخانە دەریهێناوە گوایە ئەیكات بەسەنعاتكار ، ئێستاش ناوبراو لەگەڵ منداڵەكانی كاری دارتاشی دەكات ، لە شاری هەولێر نیشتەجێیە .
- حاجی حەمید عەلی خەیات ، 18/10/2022، هەولێر . ناوبراو لە ساڵی 1955 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، هەر لەتەمەنی 16 ساڵیەوە لەگەڵ باوكی كاری بەرگدرووی كردووە ، تا ئێستاش لەگەڵ منداڵەكانی كاری بەرگدرووی دەكات ، لەبازاری قەیسەری هەولێر ، ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە .
- حاجی خدر ڕەشید حەسەن ، 22/10/2022. ناوبراو ساڵی 1952 لەقەزای شەقڵاوە لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای تەواو كردووە ، ماوەی 30 ساڵ پیشەی دارتاشى بووە ، تا ساڵی 1991 لەسەر ئەم پیشەیە بەردەوام بووە ، ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە .
- حاجیه نیهایەت ئەحمەد وەلی ، 22/ 10/2022، هەولێر . ناوبراو لە ساڵی 1954 دەستڕەنگین وكارامه بوون ، توانیویانە چەندین ئامێر وئامرازی كشتوكاڵی جۆراوجۆر دروستبكەن مەخموور لەدایك بووە ، هەر لەتەمەنی منداڵیەوە لەگەڵ دایكی كاری بەرگدرووی كردووە ، ساڵی 1975 دوای ڕاگواستنیان لە شاری هەولێر نیشتەجێ بووە ، بۆ ماوەی زیاتر 35 ساڵ خەریكی پیشەی بەرگدرووی بووە ، ئێستا منداڵ و نەوەكانی كاری بەرگدرووی دەكەن ، ناوبراو لەشاری هەولێر نیشتەجێیە .
- مەحەمەد سوفی سەڕاج ، 28/10/2022، هەولێر . ناوبراو لەساڵی 1962 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەحەفتایەكان باوكی كاری سەڕاجی كردووە ، لەساڵی 1980 لەگەڵ باوكی دەستی بەم كارە كردووە ، ئێستا كاری بازرگانی گشتی دەكات ، دانیشتووی شاری هەولێرە .
- وەستا فارس عەلی ، 11/8/2022 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1939 لەشاری هەولێر لە دایك بووە ، لەبەر خراپی باری گوزەرانی و هەژاری ساڵی1958 وەك كرێكاری بیناسازی لەگەڵ وەستا هاشم دەستی بەكاری بیناسازی كردووە ، ساڵی 1974 بۆتە وەستایەكی بەناوباگ لە كاری تەلارسازی ، ساڵی 1985 كارگەی دروستكردنی بلۆكی داناوە ، ساڵی 1988 بۆتە بەلێندەر بۆ دروستكردنی بالاخانە ، ساڵی 1990 دەست بەكاری بازرگانی گشتی دەكات ، ئێستا دانیشتوی شاری هەولێرە .
- سەید مەجید ، 11/11/2022 ،هەولێر . ناوبراو لەساڵی1948 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەتەمەنی 16ساڵی لەگەڵ باوكی كاری دارتاشی كردووە ، ئەم كارەی لەباوكی فێربووە ، ئێستا منداڵەكانی ئەم كارە دەكەن ، ناوبراو ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە .
- مەحەمەد كەریم خەیات ، 21/11/2022، هەولێر . ناوبراو لەساڵی1958 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەحەفتاكانی سەدەی ڕابردوو دەستی بەكاری بەرگدرووی كردووە ، ئێستا منداڵەكانی كاری بەرگدرووی دەكەن ، ناوبراویش سەرپەرشتی كاری منداڵەكانی دەكات ، ئێستا دانیشتووی شاری هەولێرە.
- عومەر عەلی ئاشەوان . 22/11 / 2022 ،هەولێر . ناوبراو لەساڵی1949 لەشاری هەولێر لە دایك بووە ، ساڵی 1974 دەستی بەكاری ئاشەوانی كردووە ، ماوەی چەند سالێك لەئاشی ئاو كاری كردوو ، دواتر ساڵی 1980 ئاشی مام عومەری لە گەرەكی تەیراوە داناوە ، تا ساڵی 2000 بەردەوام بووە لەسەر كارەكەی ، ئێستا كاری بازرگانی دەكات ، ئێستا دانیشتوی شاری هەولێرە .
- حاجی مەحەمەد زێڕینگەر ، 18/12/2022 ،هەولێر . ناوبراو لەساڵی1949 لەقەزای شەقڵاوە لەدایك بووە ، قۆناغی سەرەتای و ناوەندی لە قەزای شەقڵاوە خوێندووە ، لەكۆتای هەشتاكان دەستی بەكاری زیڕینگەری كردووە ، ئێستاش كاری بازرگانی گشتی دەكات، دانیشتووی قەزای شەقڵاوەیە .
- حاجی مەحەمەد كەریم ، 19/12/2022 ، قەزای كۆیە. ناوبراو لەساڵی 1957 لە قەزای كۆیە لەدایك بووە ، لە كۆتای هەشتاكان دەستی بەكاری زێڕینگەری كردووە ، تا ساڵی 2010 بەردەوام بووە ، بەڵام بەهۆی كاری بازرگانی گشتی وازی لە كارەكەی هێناوە ، ئێستا دانیشتووی قەزای كۆێیە .
- حاجی قادر خەیات ، 20/12/2022 قەزای كۆیە . ناوبراو لەساڵی 1943 لە قەزای كۆیە لەدایك بووە ، هەر لەمنداڵیەوە خولیای كاری بەرگدرووی بووە ، لەساڵی 1977دەستی بەكاری بەرگدرووی كردووە ، بۆ ماوەی زیاتر لە سی ساڵ ئەم كارەی كردووە ، بەهۆی نەخۆشیەوە وازی لەو كارەی هێناوە ، ئێستا لە قەزای كۆیە نیشتەجێیە .
- حاجی محەمەد جۆڵا ، 1/2/2023 هەولێر . ناوبراو لەساڵی1959 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، ئەم پیشەیەی لەباوكی بۆ ماتەوە ، بەهۆی كەمبوونەوەی ئەم كارە لەساڵی1986 وازی لەم كارە هێناوە دەستی بەكاری بەرگدرووی كردووە ، ئێستا لەشاری هەولێر نیشتەجێیە .
- هاوار كانەبی ، 20/2/2023 . هەولێر . ناوبراو ساڵی 1955 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەساڵی 1961 بەشداری شۆڕشی ئەیلولی كردووە كادیرێكی چاڵاك بووە ، پاشان لە1975 ڕاگوێزراوە بۆ شاری سەماوە ، لەماوەی 1979-1988 چۆتە شاخ ، دواتر چۆتە ناو شانە نهێنیەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەدەشتی هەولێر ، ساڵی 1989 لەلایەن حكومەتی عێراق دەستگیركراوە ، دواتر بەر لێبوردنی گشتی كەوتووە . ئێستا خانەنشینە ، لەشاری هەولێر نیشتەجێیە .
- هاوڕێ ئەحمەد نادر ، 22/2/ 2023 . قەزای كۆیە . ناوبراو ساڵی 1945 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، لەساڵی 1963پەیوەندی بە حزبی شیوعی عێراق كردووە ، هەموو پلەكانی حزبی بڕیوە پلە بەپلە ، سەرەتا ئەندامی خەلیە بووە ، ئینجا بۆتە ئەندامی لیژنەی تابیعە ، پاشان بۆتە ئەندامی لیژنەی قەزا ، لەماوەی 1980-1989 لەشاخ بووە ، دواتر چۆتە ناو شانە نهێنیەكانی حزب لەقەزای كۆیە ، دووجار لەلایەن حكومەتی عێراق دەستگیركراوە ، دواتر بەر لێبوردنی گشتی كەوتووە . ئێستا خانەنشینە ، لەقەزای كۆیە نیشتەجێیە .
- عەلی عومەر دەباغ ، 11/2/2023 قەزای كۆیە . ناوبراو لەساڵی1964 لەكۆیە لەدایك بووە ، هەر لەمنداڵییەوە خولیایی كاری پێستە خۆشكردن بووە ، بۆیە دوای مردنی باوكیشی لەساڵی 1977 هەر بەردەوام بووە لەسەر كارەكەی، دواتر لە ساڵی 1980دەستیكردووە بەكاری بازرگانی كردن بەپێستە لەگەڵ شارەكانی ناوەڕاست وخوارووی عێراق ، ئێستا كاری ئاژەڵداری دەكات ، نیشتەجێی گوندی بایزاغا بە سەر بە قەزای كۆیە .
- یوسف میرزا مەحەمەد 11/4/2022 ، هەولێر. ناوبراو لەساڵی1946 لەشاری هەولێر لەدایك بووە ، قۆناغەكانی خوێندنی لەشاری هەولێر بەسەركەوتووی تەواو كردووە ، لەدوای ڕاگەیاندنی یاسای ئۆتۆنۆمی ودامەزراندنی ئەنجومەنی یاسادانان وڕاپەراندن 1974وەكو فەرمانبەری حكومەت لە ئەنجومەنی ڕاپەراندن كاری كردووە ،ئێستا خانەنشینە ، دانیشتووی شاری هەولێرە.
-تێزی دكتۆڕا
-بەزمانی كوردى
-بورهان حاتم عثمان ، بارودۆخی ئابووری پارێزگای هەولێر لەنێوان ساڵانی 1958 - 1975، تێزی دكتورا ، زانكۆی سەڵاحەددین –هەولێر ، كۆلێژی ئاداب ، بەشی مێژوو ، 2019.
- فتاح بهرام خضر ، بارودۆخی ئابووری شاری هەولێر لەسەردەمی پاشایەتيدا 1921-1958 ، تێزی دكتورا ، زانكۆی سەڵاحەدین – هەولێر ، كۆلێژی ئەدەبیات، 2019 .
-نامەی ماستەر
-بەزمانی كوردى
- ئارام ئەبو بەكر حەمەد ئەمین ، بارودۆخی سیاسی پارێزگای هەولێر لەماوەی نێوان ساڵانی 1979-1991 ، نامەی ماستەر ، زانكۆی سەڵاحەدین – هەولێر ، كۆلێژی ئاداب ، 2016.
- دحام لقمان اسماعیل ، ڕەوشی ئابووری وكۆمەڵایەتی باشووری كوردستان لە ڕوانگەی ڕۆژنامەوانی كورددی ئاشكرا لەعێراقدا 1980-1991 ، زانكۆی سەڵاحەدین – هەولێر ، كۆلێژی ئەدەبیات ، 2015 .
- ڕێبوار خالد مصطفى ، پارێزگای سلێمانی (1968 – 1988)توێژینەوەیەكی مێژووی ئابوورییە، ماستەرنامە (بڵاونەكراوە ) ، زانكۆی سەڵاحەدین – هەولێر ، كۆلێژی ئەدەبیات ، 2014 .
-ووتارو لێكۆلینەوە و چاوپێكەوتنی ڕۆژنامەوانی لەگۆڤارەكان
-ئەحمەد حەیران ، گۆزە و كووپە و شەربەت فرۆشتی لەنێوان دوێنێ و ئەمڕۆ دا ، مێرگ " گۆڤار" ، هەولێر ، . ژ(2) ، ساڵی یەكەم 2005.
-بەرهەم عەلی ، ئەو بنەماڵە هەولێری سەدان ساڵە بەپیشەی كورەچیەتی خەریكن ، بارش " گۆڤار" ، ژ(4) ، هەولێر ، 2001 .
-جابر پیرداود ، پیشە دەستیەكانی هەولێر لە سییەكان وچلەكاندا ، هەولێر " گۆڤار" ، ژ(3) ، هەولێر ، 1999 .
-جابر پیرداود، پیشەسازییە دەستییەكانی هەولێر لەسیەكان و چلەكاندا ، هەولێر "گۆڤار" ، ژ(3) ، هاوینی 1999.
-حسێن مەحمود ، زین پیشەی وەستای دەست ڕەنگین و خواستی شۆڕە سواران ، سلێمانی "گۆڤار" ، ژ(4) ، ئەیلولی 2000 .
-دلسۆز حەمە كەریم ، خومخانە وەك پیشەیەكی دێرین ، سلێمانی "گۆڤار " ، ژ(4) ، ئەیلولی 2000 .
-رەوەست نەوزاد ، پیشەی تەنەكەچی لەهەولێر و گرنگی لەزیادكردنی بەرهەمی پیشەسازی ناوەخۆیی ، سامان " گۆڤار " ، هەولێر ، ژ(24) ، بەهاری 2018.
-شكریە محمد ، هونەری كەمانچە دروستكردن و توانایەكی نوێ ، ڕەنگين "گۆڤار " ، ژ(27) ، ساڵی 1990
-شوان سەرابی ، جۆڵایی ئەم پیشە ڕەنگینە میللییەی كوردەوارییە ، ئاسۆی فۆلكلۆر "گۆڤار" ، ژ(2) ،2002.
-شێرزاد عبدالرحمن ، پیشە دەستیەكانی كوردەواری ژیانی ئەمڕۆمان ، هاوكاری "ڕۆژنامە" ، ژ(570) ، 15/1/1981 .
-شێرزاد فەقێ ، لەپیشەگەرییەكانی كوردەواری كورتان درووین ، ئاسۆی فۆلكلۆر "گۆڤار " ، ژ(39) ، 2008 .
-غەنی ڕەشید نانەوا ، پیشەی تەنەكەچی لەشاری سلێمانی ، سلێمانی " گۆڤار " ، ژ ( 49) ئابی 2004.
-فەرید تۆفیق كوورەچی ، كوورەچییەكان ، شارەوانی هەولێر " گۆڤار " ، ژ( 18) ، ئەیلولی 2013 .
-لەتیف هەڵمەت ، هونەری دەستكردی میللی جۆڵایی و كارە ڕەنگینەكانی جۆڵا ، هاوكاری "ڕۆژنامە" ، ژ(657) ، 14/10/1982.
- ڕۆژنامە
-1 بەزمانی كوردى
-خەبات ، ژ(562) ، نيسانى 1986 .
-هاوكاری
-ژ(546) ، 6ی تشرینی یەكەمی 1980 .
- ژ(612) ، 19/11/ 1981.
-ژ(656)) ، 7/10/1982 .
- ژ(706) ، 6/10/1983 .
-ژ(761) ، 8/11/1984.
- ژ(773) ،24/1/1985.
- ژ(788) ،9/5/1985.
-2 بەزمانی عەرەبی
-الوقائع العرافية
- ع(2451) ، 21/12/ 1979 .
-ع(3119) ، 8/4/1981.
-العراق ، ع(2466) ، 11/3/1984.
- گۆڤار
-بەزمانی كوردى
- الحكم الذاتي (ئۆتۆنۆمی) "گۆڤار"، ژ(5) ساڵی سێیەم 1978.
- ئینسكۆپیدیا
-1 ئینسكۆپیدیاى هەولێر ، بەرگی ( 1 ، 9 ) ، لوبنان ، 2009 .
-ئەحمەد حەمەد ئەمین حەیران ، ئاسنگەری و كورە ئاسنەكانی هەولێر ، بەرگی (9) .
-ئەحمەد حەمەد ئەمین حەیران ، كارگە و كارگە چیەكانی هەولێر ، بەرگی (9).
-عومەر لەتیف بەرزنجی ، پیشەی ناڵبەندی لەكوردستان ، بەرگی (9) .
عەباس سلێمان سمایل ، مێژووی كارێزەكانی دەشتی هەولێر ، بەرگی (1).
-محەمەد كەریم نانەوا ، پیشەی نانەوایی لە هەولێر ، بەرگی (9) .
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Najmaddin Abdullah Ismael
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Except where otherwise noted, content on this site is licenced
under a Creative Commons Attribution License 4.0 (CC BY- 4.0)
