National thought and its stages in Kurdish criticism

Abstract

This research under the title of (national thought and its stages in Kurdish criticism) is an attempt to talk more about and explain the concept, term, definition, and the beginning of the emergence of national thought In general, and for the Kurds in particular, as a result, we realized that the beginning of national thought goes back to western countries, and then it was transferred to all the nations of the world for some reason.  The Kurdish nation, as one of these nations, has not been deprived of using and receiving this concept.

The national thought of the Kurdish nation is divided into three main stages, and through each stage, the beginning of the emergence and emergence of national ideology has been discussed, for example:.

- The stage of national feeling that arises from (babatahir hamadani).

- The stage of national awareness that emerges from Ahmadi Khani.

- The stage of the national movement that emerges from the emergence of the emirate.

Reference:

یەکەم / بەزمانی کوردی:

أ / کتێب:

ئامێدی , د.عەبدوڵڵا یاسین ( 2005 ) هۆنراوەی بەرگری لە شیعری چەند شاعیرێکی کرمانجی سەروو 1939 – 1970 , چاپخانەی کۆری زانیاری کورد , هەولێر .

ئەلعەزاوي , قیس جەواد د. ( 20007 ) رەگ و ریشەکانی ناسیۆنالیزمی تورکی , و. د.موحسین ئەحمەد عومەر , چاپی یەکەم , دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی سەردەم  , سلێمانی.

بەدلیسی , شەرەفخانی (1972 ) شەرەفنامە , و.هەژار , لە چاپکراوەکانی کۆری زانیاری کورد , بەغدا .

حەمەباقی , محەمەد ( 2000 ) شۆرشی شێخ عوبەیدوڵڵای نەهری (1880) لە بەڵگەنامەی قاجاریدا , چاپی یەکەم , چاپخانەی موکریان , هەولێر .

خەیات , ئازاد تۆفیق ( 2012 ) ناسیۆنالیزمی کوردی و هۆکارەکانی کامڵنەبوونی , چاپخانەی لەریا , سلێمانی .

سابیر , ئارام جەمال(2004)رەهەندی ناسیۆنالیزم, چاپی یەکەم, چاپخانەی شڤان, سلێمانی.

سابیر, رەفیق (2014) ئیمرتۆریای لم لەبارەی ئیسلام خێل و ناسیۆنالیزم, چاپی چوارەم, ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە , سلێمانی .

سابیر, رەفیق (2016) کەلتور و ناسیونالیزم , چاپخانەی تیشک, چاپی سێیەم, سلێمانی.

ساڵح, مەجید (2016) بیری نەتەوەیی لای شێخ نوری شێخ ساڵح,  چاپی یەکەم, چاپخانە نییە, سلێمانی.

سەعید, هیوا عەزیز (2003) ناسیۆنالیزمی کوردی(1880 ــ 1939) لە بڵاوکراوەکانی مەکتەبی بیر و هۆشیاری(ی.ن.ک), سلێمانی.

عبدالخالق , مسعود ( 2008 ) موسوعەی جودی , بەشی یەکەم , چاپی یەکەم , بڵاوکراوەی التفسیر , هەولێر .

عەلی, جەعفەر(2004) ناسیۆنالیزم و ناسیۆنالیزمی کوردی, چاپخانەی رەنج, سلێمانی.

ڤیان, ایاد عجاج (2016) قۆناغێن پەیدابونا هزرا نەتەوەی ل ناڤ کوردان, دیداری نەتەوەی سۆران, 27ـ28 ئەیلول, چاپخانەی رۆژهەڵات, چاپی یەکەم, هەولێر.

کۆچێرا , کریس ( 1369 ) کورد لە سەدەی (20 و 19 )دا , و.محەمەد رەیاتی , چاپخانەی سەقز , تەهران , چاپی دووەم .

محەمەد , مسعود ( 1974 ) حاجی قادری کۆیی , بەشی دووەم , بەغدا .

محەمەد, سمکۆ (2018) ناسیۆنالیزم لە نێوان فکر و سیاسەتدا, دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی موکریان, هەولێر.

ناوخۆش , سەلام ( 2006 ) ئاین و ناسیۆناليزم , چاپی یەکەم , بڵاوکراوەی التفسیر , هەولێر.

نەبەز, جەمال (2002) بیری نەتەوەییی کوردی نە بیری قەومیەتی رۆژهەڵاتی و نەبیری ناسیۆنالیزمی رۆژاوایی یە, چاپی دووەم, لەندەن.

 هالیدای , فرید ( 2003 ) ناسیۆنالیزم ,  و.رێباز مستەفا  , لە بڵاوکراوەکانی  رۆناکبیری ( ی ن ک ) مەکتەبی رێکخستن , سلێمانی .

ب / نامەی ئەکادیمی:

ئاگرین , د.عەبدوڵڵا عەزیز ( 1999 ) کاریگەری بیری نەتەوەیی لە گەشەسەندنی کورتە چیرۆکی کوردیی کوردستانی عێراقدا 1961 ـ 1970 , نامەی دکتۆرا , کۆلێژی ئاداب , زانکۆی سەلاحەدین , هەولێر .

ئەرگون , زولکوف ( 2017 ) نەریتا نەتەوەیی د هەلبەستا نوویا کوردیدە 1880ـ1970 , نامەی دکتۆرا , فاکۆلتییا زانستێن مرۆڤایەتی , زانکۆی زاخۆ .

سەعید , د.نەوزاد وقاص ( 1991 ) شیعری نیشتمانی سالم 1805 – 1869 , نامەی ماستەر کۆلێژی ئاداب , زانۆکی سەلاحەدین , هەولێر .

سەعید, ئیسماعیل عبدولرەحمان (2009) ناسیۆنالیزمی ئێرانی ( 1906 ــ 1904 ), نامەی ماستەر, کۆلێژی ئەدەبیات, زانکۆی سەلاحەدین, هەولێر.

مستەفا , حسێن مستەفا ( 2015 ) بیری نەتەوەیی و بەرەنگاری لە شیعرەکانی ( کامەران موکری )دا , سەرحەد, نامەی ماستەر , فاکەڵتی زمان و زانستە مۆرڤایەتیەکان , زانکۆی سلێمانی .

نەبی, کامیران محمد (2005) قۆناغەکانی گەشەکردنی بیری نەتەوایەتی لە شیعری کوردیدا لە سەرەتاوە تا کۆتایی سەدەی بیستەم, نامەی دکتۆرا, کۆلێژی زمان, زانکۆی سەلاحەدین, هەولێر.

پ / گۆڤار و رۆژنامە:

پور, ناسر قادر (1389) ناسیۆنالیزم, گۆڤاری تیشک, ژ26, خاکەلێوە.

شاوێسی , دلێر اسماعیل حەقی ( 1999 ) نەتەو و نەتەوایەتی هۆکارەکانی لاوازی هۆشیاری نەتەوایەتی لای کورد و دروست نەبوونی قەوارەیەکی سیاسی , گۆڤاری زانکۆ , زانکۆی صلاحەدین , ژ 7 , سالی سێیەم .

عبدالخالق , مسعود ( 1997 )  , چاوپێکەوتن , گۆڤاری کاروان , ژ.17 .

 عەبدلواحید , ئازاد ( 1992 ) فەلسەفە و بیری نەتەوایەتی , گۆڤاری کادر , ژ.30 , تشرینی یەکەم .

عەزیز, ماهر (2005) ناسیۆنالیزم و ناسنامەی نەتەوەی کورد, گۆڤاری توێژینەوە, ژ. 4, تشرینی یەکەم.

محمد, د. محمد بكر (2001) تیۆریزەکرنا هزرا نەتەوەگەری لە هۆزانا کلاسیکا کوردیدا, گۆڤاری مەتین, ژ116, ئيلون.

محمد, د. محمد بكر (2001) تیۆریزەکرنا هزرا نەتەوەگەری لە هۆزانا کلاسیکا کوردیدا, گۆڤاری مەتین, ژ118, چریا دووێ.

ج/ کۆوانە :

محمد , محمد بکر پ.د ( 2020 ) کۆوانەکانی بابەتی فەلسەفەی ئەدەب , کولێژی پەروەردە , بەشی زمانی کوردی , زانکۆی سەلاحەدین , هەولێر .

دووەم / بە زمانی عەرەبی:

أ / کتێب:

البوتاني , عبدالفتاح علی ( 2005 ) بدايات الشعور القومي الكوردي في التاريخ الحديث , رابطة كاوا للثقافة الكوردية , ط2 , دهوك .

جیلنر , ارنست ( 1995 ) ما هی الأمة فی کتاب القومیة مرض العصر ام خلاصە , اعداد: فالح عبدالجبار , ط.1 , دار الساقيي , بيروت.

شیغر, بويد (1966)القومیة عرض و التحلیل, ت:جعفر خضباك و عدنان الحمیدی, دار المکتبە الحیات, بیروت, نشر بالمشارکة مع مؤسسة فرانکلین للطابعە و النشر, بغداد, نیویورک .

هاليدي, فرید(2000) الأمة و الدین فی شرق الأوسط, ت: عبدالألە النعیمی, دار الساقی, طابعە الأولی, بيروت.

ب/ گۆڤار و رۆژنامە :

علي , عثمان د. ( 1995 )  الأسس الفكرية للحركة القومية الكردية , الحلقة الثانية , مجلة ئالاي ئيسلام , السنة التاسعة , العددان ( 2,3) , نوفمبر .

سێیەم / بە زمانی ئینگلیزی:

أ / کتێب:

Bentan, William (1974) the new encyclopaedia Britannia , London.

Gellner , Ernst (1983)  Nations ana Nationalism , Ithaca , newyork cornell university