The portrayal of the Mosul Question in Zhyanawa Newspaper 1926-1924 A historical Stady

Authors

  •   Bakhtyar Saaid Mahmood Department of Social Sciences, College of Basic Education, Salahaddin University-Erbil

DOI:

https://doi.org/10.21271/zjhs.25.5.12

Keywords:

Zhianawa Newspaper, Mosul Wilayat, Kurds, Britons, Turks.

Abstract

 Zhyanawa Newspaper was Kurdish Newspaper. It issued by the British in Sulaymaniyah. The newspaper was emphasizing on British interests regarding the Mosul Question, and it was attempting to convince the people of Sulaymaniyah to join Iraq. The study is divided into three chapters. The first chapter defines and describes Zhyanawa Newspaper. The second chapter studies the Mosul Question from the beginning of the dispute until it became part of Iraq. The third chapter examines the portrayal of the Mosul Question in Zhyanawa Newspaper, and it emphases on the articles which were published about the Mosul Question and the works of Committee of the Mosul State in the newspaper. Several articles were analyzed and presented to the readers.

References

یەکەم، به‌ڵگه‌نامە‌ بڵاونەكراوه‌كان

(OAD)به‌ڵگه‌نامە عوسمانيه‌كان

(‌ HR.EM. 247.24)

(HR.EM. 250.28)

( HR.EM. 132.75)

(HR.EM. 239.17)

دووەم، به‌ڵگه‌نامه‌ بڵاوكراوه‌كان

أ‌- به‌ڵگه‌نامه‌ كوردییه‌كان،

- كورد له‌ به‌ڵگه‌نامه‌ نهێنییه‌كانی برتانیادا 1918-1924 )2017)، وه‌رگێڕانی له‌ ئینگلیزیه‌وه‌: پاسار شێركۆ و ديار ئه‌كره‌م، به‌رگی‌ سێیه‌م (1921-1924)، چاپخانه‌ی شڤان، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی.

ب‌- به‌ڵگه‌نامه‌ عه‌ره‌بیه‌كان،

- البوتانی، عبدالفتاح علی(2008)، وثائق بريطانية عن تشكيل دولة كوردية مستقلة 1924-1927، الطبعة الاولى، مطبعة خانى، دهوك.

- علی، عثمان(2008)، الكورد فى الوثائق البريطانية، الطبعة الاولى، مطبعة مؤسسة موكيانى للبحوث و النشر، اربيل.

سێیەم، بڵاوکراوەى وەزارەتى دەرەوەى بریتانى

- Martin, Lawrence (Oct, 1925), The Iraq Recommendations, Foreign Affairs, Vol. 4, No. 1.

چوارەم، کتێبە عەرەبیەکان

أ‌- کتێبەکان

- أحمد، ابراهیم خلیل و حمیدی، جعفر عباس(1989)، تاریخ العراق المعاصر، وزارة التعليم العالى, الموصل.

- البرقاوی، أحمد رفیق(1980)، العلاقات السیاسیة بین العراق و بریطانیا ( 1922 – 1932)، دار الرشید للنشر، بغداد.

- الحسنى، عبدالرزاق(1935)، تاريخ الصحافة العراقية، الجزء الأول، مطبعة الغزى، النجف.

- الحسنى، عبدالرزاق(1988)، تاريخ الوزارات العراقية، جزء الاول و الثانى، الطبعة السابعة، بغداد.

- الحسنی، السید عبدالرزاق(1989)، تاریخ السیاسی العراق الحدیث، الجزء الثانی، الطبعة السادس، دار الشؤون الثقافة العامة، بغداد.

- حسین، فاضل(1977)، مشكلة الموصل دراسة فى الدبلوماسية العراقية- الانگلیزية- التركية وفى الرأى العام، الطبعة الثالثة، مطبعة اشبيلية، بغداد.

- الداقوقی، ابراهيم(2006)، اكراد تركيا، الطبعة الاولى، مطبعة مؤسسة اراس، اربيل.

- زكی، صالح(1953)، دراسة العراق المعاصر، مطبعة الرابطة، بغداد.

- عیسی، حامد محمود(2005)، القضیة الكردیة فی العراق- من الاحتلال البریطانی الی غزو الامریكی(1914-2000)، مكتبة المدبولی للطباعة و النشر، القاهرة‌، الطبعة الاولی.

- فتح الله‌، جرجیس(2002)، یقظة الكرد تاریخ سیاسی 1900-1925/ مما یتناول النزاع علی جنوب كردستان امام عصبة الأمم مع الوثائق و المذكرات المتعلق به‌، الطبعة الاولی، دار ئاراس للطباعة و النشر، اربیل.

- مراد، خلیل علی و احمد، ابراهیم خلیل(1992)، ایران و تركیا دراسة فی تاریخ الحدیث و المعاصر، الطبعة الاولی، دار الكتب للطباعة و النشر، الموصل.

ب‌- وەرگێڕدراوەکان

- زكى بگ، محمد أمين(1939)، خلاصة تاريخ الكرد و كردستان من اقدم العصور التاريخية حتى الان، نقله الى العربية و علقة عليه، محمد على عونى، طبعة الاولى، مطبعة السعادة، مصر.

- العقراوی، متی(1936)، العراق الحدیث، ترجمة، مجید خدوری، مطبعة العهد، بغداد.

- لازاریف، م.س. وأ‌خرون(2006)، تاریخ كوردستان، ترجمه‌ من الروسیة، د.عبدی حاجی، الطبعة الاولی، مطبعة حجی هاشم، اربیل.

- لونگریك، ستیڤن هیمسلی(1988)، العراق الحدیث من(1900-1950) التاریخ السیاسی والاجتماعی والاقتصادی، ترجمە، سلیم طه التكریتی، جز‌ء الاول، الطبعة الاول، بغداد.

ت‌- ئینساکلۆپیدیا بەزمانى عەرەبى

- بطي، د.فائق(2011)، الموسوعة الصحيفة الكردية فى العراق و تاريخها و تطورها، الطبعة الاولى، دار المدى للطباعة والنشر، اربیل.

پێنجەم، کتێبە‌ كوردییه‌كان

ا- بیرەوەرییەکان

- ئه‌حمه‌د ته‌قی(1970)، خه‌باتی گه‌لی كورد له‌ یادداشته‌كانی "ئه‌حمه‌د ته‌قی"دا/ لاپه‌ڕه‌یه‌ك له‌ شۆڕشه‌كانی شێخ مه‌حمود و سمكۆ و هه‌ستانه‌وه‌كه‌ی ڕه‌واندز و په‌یوه‌ندی به‌ ووڵاتانه‌وه‌، ڕێكخستن و ئاماده‌كردنی بۆ چاپ جه‌لال ته‌قی، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی (سلمان الاعظمی)، به‌غدا.

- حلمی، ڕه‌فیق(2003)، یادداشت، چاپی سێیه‌م، ده‌زگای چاپ و په‌خشی سه‌رده‌م، سلێمانی.

- خواجه، ئه‌حمه‌د(2013)، چیم دی شۆڕشه‌كانی شێخ مه‌حموودی مه‌زن، چاپی دووه‌م، چاپخانه‌ی ئاراس، هه‌ولێر.

ب-کتێبەکان

- ئەحمەد، نەوزاد على(2004)، کێشەى ویلایەتى موسڵ لە دوو ڕۆژنامەى سلێمانیدا، چاپى یەکەم، چاپخانەى ئۆفسێتى ژیر، سلێمانى.

- ڕۆژنامەکانى سەردەمى شێخ مەحمود، ئامادەكردنى: ڕەفیق ساڵح، لەسەر نوسینى: سدیق ساڵح، چاپى یەکەم، چاپخانەى ئۆفسێتى تیشک، سلێمانى، 2003.

- سەیفەدین، بەیار مستەفا(2010)، سیاسەتی بەریتانیا بەرامبەر بە توركیا و كاریگەری لەسەر كوردستان 1923–1926، وەرگێرانی، سەرمەد ئەحمەد، چاپی یەكەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.

- شوانی، ئاكۆ عەبدولكەریم(2002)، شاری سلێمانی 1918-1932، لێكۆڵینەوەیەكی مێژوویی-سیاسییە، چاپی یەكەم، چاپخانەی زانست، سلێمانی.

- قادر، جبار(2019)، کەرکوک نەفرەتى نەوت و ستەمى دیمۆگرافیا، چاپى یەکەم، چاپخانەى زانکۆى سەڵاحەدین، هەولێر.

- مه‌زهه‌ر، كه‌مال(2001)، چه‌ند لاپه‌ڕه‌یه‌ك له‌مێژووی گه‌لی كورد، ئاماده‌كردنی، عه‌بدوڵڵا‌ زه‌نگه‌نه‌، به‌رگی دووه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، هه‌ولێر.

- ناوخۆش، سەلام(2020)، ئیسلامفۆبیا و منەوەرى کورد، چاپى یەکەم، دەزگاى چاپ و پەخشى نارین، هەولێر.

ت-وەرگێڕدراوەکان

- ئێدمۆندس، سیسیل جۆن(2004)، كورد تورك عەرەب، و، حەمیدی گەوهەری، چاپی دووه‌م، چاپخانەی وەزارەتی پەروەردە، هەولێر.

- عمر، علی فاروق(2001)، ڕۆژنامه‌گه‌ری كوردی له‌عێراقدا به‌راییه‌كان 1914-1929(ئه‌م كتابه‌ نامه‌یه‌كی ماسته‌ره‌ له‌ به‌شی ڕاگه‌یاندنی كۆلێژی ئادابی زانكۆی به‌غدا وه‌رگیراوه‌)، وه‌رگێڕانی بۆ كوردی، تاریق كارێزی، ساغكردنه‌وه‌ی ده‌قه‌ ڕۆژنامه‌وانیه‌كان، د.عه‌بدوڵڵا زه‌نگه‌نه‌، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، هه‌ولێر.

- لاین، كابتن(2007)، كورد عه‌ره‌ب بریتانیه‌كان/ بیره‌وه‌رییه‌كانی كابتن لاین له‌مه‌ڕ رووداوه‌كانی باشووری كوردستان 1919-1929، وەرگێڕانى لەئینگلیزییەوە، د.یاسین سەردەشتى، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی سیما، سلێمانی.

- مینه‌(وه‌رگێڕ)(2012)، ویلایه‌تی موسڵ كۆمه‌ڵه‌ی نه‌ته‌وه‌كان/ پرسی سنوری نێوان عێراق و توركیا، چاپ یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی كارۆ.

- E.af.wirsen(2010)، كۆمیسیۆنی ویلایەتی موسڵ و لكاندنی باشووری كوردستان بەعێراقەوە، وەرگێڕانی لە سویدیەوە، كاوە ئەمین ، چ1، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.

شەشەم، کتێبە تورکییەکان

- ARMAOĞLU, F., 2014. 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 19 Baskı, Timaş Yay., Ankara.

- KÜRKÇÜOĞLU, Ö., 2006, Tarihsiz, Türkiye'nin Arap Ortadoğu'suna Karşı Politikası (1945-1970), Barış Kitap basım, Ankara.

- SANDER, O., Tarih siz, Siyasi Tarihi (1918- 1990), İmge Kitabevi, 3.Baskı.

- UÇAROL, R., 2013. Siyasi Tarihi (1879- 2012), 9.Basım, Der Yay., İstanbul.

حەوتەم، ڕۆژنامه‌كان،

أ‌- به‌زمانی كوردی

- ژیانه‌وه‌، ژ1، 18 ئابی 1924.

- ژیانه‌وه،‌ ژ8، 24 تشرینی یه‌كه‌می 1924.

- ژیانه‌وه،‌ ژ15، 16 شوباتی 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ 17، 23 شوباط 1925.

- ژیانه‌وه،‌ ژ19، 2 مارتی 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ20، 9 مارتی 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ21، 19 مارتی 1925.

- ژیانه‌وه،‌ ژ26، 14 مایسی 1925.‌

- ژیانه‌وه،‌ ژ36، 20 ئابی 1925.

- ژیانه‌وه،‌ ژ 42، 1 تشرینی اول 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ 43، 8 تشرینی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه،‌ ژ44، 25 تشرینی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ45، 22 تشرینی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ 46، 29 تشرینی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ47، 5 تشرینی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ48، 12 تشرینی دووه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ49، 19 تشرینی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ50، 16 تشرینی دووه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ51، 3 كانوونی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ52، 10 كانوونی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ53، 17 كانوونی یه‌كه‌می 1925.

- ژیانه‌وه‌، ژ56، 14 كانوونی دووه‌می 1926.

ب-به‌زمانی ئینگلیزی

- C. J. Edmonds, The Kurds of Iraq Author(s), (Winter, 1957), Middle East Journal, Vol. 11, No. 1, Published by، Middle East Institute Stable URL.

- Kultainen aika, (1 july 1929), Kurdistan ja Mosul, No 93. HEINAKUU.

Published

2021-11-20

How to Cite

Mahmood, .B.S. (2021). The portrayal of the Mosul Question in Zhyanawa Newspaper 1926-1924 A historical Stady. Zanco Journal of Human Sciences, 25(5), 164–181. https://doi.org/10.21271/zjhs.25.5.12

Issue

Section

Articles